Để trở thành một lập trình viên chuyên nghiệp, tư duy lập trình là một trong những điều quan trọng không thể thiếu. Vậy tư duy lập trình là gì? Có những cách nào để rèn luyện? Tư duy lập trình có vai trò quan trọng như thế nào đối với con người? Hãy cùng sum.vn tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Mục lục
1. Tư duy lập trình là gì?
Tư duy về lập trình là một trong những khái niệm khá trừu tượng, nhưng cũng có thể hiểu đơn giản hơn là cách mà ta tư duy để có thể giải quyết các vấn đề, phân tích vấn đề lớn thành những vấn đề nhỏ, từ đó có thể xem xét những phương án giải quyết cụ thể và phù hợp hơn. Sau khi lựa chọn được các phương án thích hợp nhất, người học cần phải biết cách tư duy để có thể chuyển những phương án đó thành mã (code) và từ khóa. Chính xác về lý thuyết là như thế!
Nếu có thể sử dụng não trái để trả lời cho các câu hỏi này thì theo nhiều người có thể cho rằng tư duy lập trình chính là những thuật toán, nếu học toán và luyện làm bài tập nhiều thì cũng sẽ giỏi tư duy. Còn với những người chỉ sử dụng não phải để có thể giải thích cho các vấn đề này thì việc đơn giản hơn chính là cách mà bạn muốn giải quyết các vấn đề đó như thế nào và phải làm sao để có thể chuyển đổi cách giả đó thành code.
Thay vì nhận 1 bài tập hay thấy một con bug, bạn lao đầu hùng hục vào code và bạn có thể tìm những đoạn code mẫu, tìm cách giải quyết trước, rồi mới bắt đầu viết code và phải thực hiện từng bước thì đó mới chính là những người có tư duy lập trình. Tư duy về lập trình không hiện hữu, vì nó là một kĩ năng và đã là kĩ năng thì học là được.
2. Làm thế nào để có thể rèn luyện tư duy lập trình tốt?
Theo trên, tư duy về lập trình là hoàn toàn có thể tích lũy được. Vì vậy làm như thế nào để có thể sở hữu cho mình một tư duy lập trình tốt? Tại phần này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thêm những cách này để sở hữu và rèn luyện tư duy lập trình nhé!
Nắm chắc các kiến thức của lập trình
Trước khi tìm hiểu những cách nhanh nhất và ngắn nhất để có thể giải các bài toán lập trình và bạn phải nắm vững những kiến thức cơ bản của các lập trình. Với tất cả các môn học và ngành nghề khi bắt đầu học hỏi, làm việc thì ta cần phải tìm hiểu và nắm bắt được các thông tin về nó. Đặc biệt là đối với các công nghệ về thông tin, hệ thống về kiến thức của nó thì rất logic và theo một trình tự. Đối với những người mới thì có thể bắt đầu tìm hiểu về code thì những kiến thức về cơ bản như: hàm, biến, mảng, vòng lặp,… là không thể nào bỏ qua.
Bạn phải hiểu rõ về cách lưu các giá trị của biến và mảng thì mới có thể áp dụng chúng trong việc giải quyết các vấn đề. Đi sâu hơn nữa thì các bạn sẽ được tiếp xúc với những thuật toán, cấu trúc dữ liệu, những ưu và nhược điểm của chúng thì mới biết được cách tư duy về thuật toán này thì nên áp dụng vào các bài toán nào. Khi nắm chắc được những kiến thức cơ bản của lập trình thì sẽ giúp các bạn tiếp cận được những kiến thức khó và cao siêu hơn một cách dễ dàng hơn.
Thực hành và làm quen với các bài toán thuật toán
Để có một tư duy tốt thì cần phải nắm vững được những kiến thức về cơ bản? Nhưng mà làm thế nào để có thể hiểu hơn và ghi nhớ được những kiến thức này một cách tốt nhất chỉ có thể là áp dụng vào để thực hành. Khi tiếp xúc và giải các bài tập về thuật toán thì còn có giúp bạn nâng cao được khả năng tư duy, với các bài toán này nên sử dụng các cách giải nào là nhanh nhất và chính xác nhất.
Ngoài ra, bạn cũng sẽ học được cách áp dụng các cấu trúc dữ liệu vào các bài toán thực tế và cách viết code cho chúng chạy ra sao. Hiện nay trên các trang mạng chia sẻ được rất nhiều bài tập có thể liên quan đến các thuật toán có kèm theo lời giải và bạn cũng có thể tham khảo chúng. Hãy bắt đầu giải từ những bài toán dễ và nâng cấp chúng dần lên.
Xem thêm: Kiến thức công nghệ thông tin – Khái niệm về CNTT
Học cách về tư duy của sản phẩm
Khi giải các bài tập về thuật toán thì sẽ giúp bạn có thể giải quyết được những vấn đề nhỏ nhưng thực tế thì lại không phải vậy. Các dự án về phần mềm đa phần là những vấn đề lớn sẽ rắc rối do nhiều vấn đề nhỏ sẽ ghép lại, do đó tư duy sản phẩm cũng cực kỳ quan trọng.
Tư duy về các sản phẩm để có thể giúp bạn hiểu hơn về các sản phẩm mà mình đang hoàn thành và các sản phẩm này gồm những tính năng gì, nên code như thế nào là hợp lý nhất và dễ bảo trì nhất. Do vậy, ngoài việc học và giải quyết các bài tập về thuật toán thì các bạn nên làm một số dự án nhỏ để có thể rèn luyện các kỹ năng tư duy về các sản phẩm.
Học và mở rộng thêm những kiến thức về lập trình
Kiến thức là vô tận do đó cho dù bạn học bao nhiêu đi chăng nữa thì cũng không thể nào hết. Hãy luôn khám phá những kiến thức mới về các lập trình để có thể giúp bạn có vốn hiểu biết sâu hơn và rộng hơn từ đó các cách giải quyết cũng sẽ được đa dạng hơn.
Với một số lập trình viên chuyên nghiệp thì không nên chỉ chuyên sâu về một số ngôn ngữ về lập trình, thì hãy thử sức với nhiều ngôn ngữ khác để có thể nâng cao được tư duy về lập trình của mình.
Có thể suy nghĩ như một Tester
Lập trình viên là người có thể tạo ra các sản phẩm và tester chính là người có thể tìm ra được những lỗi của sản phẩm đấy. Tester sẽ luôn đặt ra những câu hỏi tại sao để có thể tìm lỗi và đó cũng chính là đỉnh cao của tư duy.
Không những vậy mà khi thực hiện test thì bạn sẽ có thể biết được những sản phẩm của mình đã thực sự hiệu quả hay chưa, chỗ nào có lỗi, lỗi đó là gì để có thể chỉnh sửa và khắc phục cho lần sau. Sau khi hoàn thành sản phẩm thì hãy đặt cho mình thật nhiều câu hỏi tại sao để có thể kích thích được sự tò mò của mình. Tư duy lập trình sẽ phát triển khi bạn có thể thỏa mãn được sự tò mò đó.
Có thể vừa chơi game vừa học
Ngoài những phút giây học tập căng thẳng thì chúng ta nên thư giãn để có thể tránh được mệt mỏi. Bạn hoàn toàn có thể chọn được những trò chơi có thể giải trí nhưng mang tính tư duy cao để chơi như: rubik, sudoku,… Có rất nhiều trò chơi để có thể đòi hỏi sự phân tích một cách tỉ mì và có khả năng tư duy chính xác mới có thể vượt qua.
Do vậy đây chính là một trong phương pháp hay có thể giúp rèn luyện được tư duy về logic. Tuy nhiên để có thể áp dụng được tư duy về logic và tư duy về lập trình thì bạn cần phải có những kế hoạch và thời gian cụ thể để vừa học vừa chơi và tránh việc trở thành những “con nghiện” game nhé.
Rèn luyện tư duy lập trình khi làm việc teamwork
Làm việc nhóm hay teamwork là những kỹ năng được sử dụng nhiều trong việc học tập và công việc. Tục ngữ có câu “học thầy không tày học bạn”, làm việc teamwork để có thể giúp rèn luyện được việc tư duy về lập trình được tốt hơn và trau dồi được khả năng giao tiếp cũng như có thể mở rộng được kiến thức khi tham gia vào các dự án có cùng những người khác.
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là khi làm việc nhóm chính là tư duy theo một tập thể bởi các sản phẩm làm ra là thành tựu của cả tập thể chứ không còn là cá nhân. Khi làm việc nhóm, thì bạn nên tận dụng các cơ hội để học hỏi, không nên ỷ lại vào người khác hay không có ý kiến để xây dựng tập thể. Tất cả những vấn đề tiêu cực sẽ khiến cho tư duy và nhận thức của bạn bị chậm hơn và khó phát triển được. Không chỉ làm việc theo nhóm mà bạn cũng có thể học hỏi và phát triển theo tư duy từ những người xung quanh như: bạn bè, đồng nghiệp, gia đình,…
Mỗi người có những ưu và nhược điểm riêng về tư duy nên hãy học tập một cách thông minh và có thể chọn lọc nhé, điều đó có thể sẽ giúp bạn nâng cao được khả năng tư duy đó. Khi có công thức, bạn cũng có thể giải được bài toán tuy nhiên cách giải nào là nhanh nhất và có thể mang lại được đáp án chính xác nhất lại cần đến tư duy.
3. Vai trò quan trọng của “Tư duy lập trình”
Tư duy lập trình sẽ giúp bạn có thể giải quyết được các đoạn mã hiệu quả hơn
Một trong những công việc chủ yếu của các lập trình viên đó là cách để có thể giải quyết vấn đề. Nếu bạn có thể tìm ra các phương thức tối ưu cho các vấn đề cần giải quyết sẽ giúp bạn hiểu hơn về các đoạn mã đang làm việc và đẩy hiệu quả trong công việc của bạn sẽ cao lên rất nhiều.
Do đó việc có lối suy nghĩ về logic, có được tư duy về lập trình nhạy bén sẽ có thể giúp bạn làm việc tốt hơn với những đoạn mã, những con bug, tiết kiệm được khá nhiều thời gian trong quá trình phát triển các sản phẩm đó.
Học cấu trúc dữ liệu và thuật toán nhanh chóng nhờ Tư duy về lập trình
Tìm hiểu về cấu trúc của các dữ liệu thông qua các phương pháp tư duy về lập trình sẽ có thể cung cấp cho bạn một kế hoạch tốt hơn để tập trung vào những vấn đề mà bạn đang gặp phải để có thể có một phần mềm hiệu quả.
Xem thêm: Công dụng của mạng xã hội trong kinh doanh là rất lớn và đang ngày càng được khai phá
Tư duy lập trình là làm việc với các sự chi tiết
Như khái niệm đã đề cập ở trên, Tư duy về lập trình là các phương thức chia vấn đề cần phải giải quyết ra từng phần nhỏ hơn để có thể tìm ra được những phương án phù hợp nhất. Chính vì vậy mà lập trình viên sẽ có thể nhìn nhận được các vấn đề ở những góc độ khác nhau và có thể suy nghĩ đến nhiều khả năng khác nhau.
Bạn cần chú ý đến những chi tiết của các vấn đề vì trong khoa học về máy tính, chi tiết rất quan trọng. Máy tính là những cỗ máy. Do đó là vấn đề cần phải giải quyết có thể đến từ những sai lầm vụn vặt. Suy nghĩ để giải quyết được các vấn đề theo lối Tư duy về lập trình thì sẽ giúp cho lập trình viên hạn chế về việc thiếu sót những chi tiết tưởng chừng như đơn giản.
Tư duy lập trình trong đời sống hàng ngày
Kỹ năng này rất cần thiết để có thể hoàn thành nhiều việc lớn lao hơn trong thế giới hiện đại như: cứu người, tìm đồ vật bị thất lạc, viết sách, xây dựng nhà máy hoặc xây nhà…
Về cơ bản thì tư duy về lập trình là một cách hiệu quả hơn để có thể giải quyết các vấn đề. Nếu mục tiêu của lập trình là tạo ra được những phần mềm và các chương trình làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn, thì tư duy của lập trình là công cụ sẽ giúp chúng ta có thể làm được điều đó.
Lời kết
Trên đây là tổng hợp những thông tin cơ bản về tư duy lập trình, những cách giúp rèn luyện tư duy lập trình cũng như tầm quan trọng của tư duy lập trình đối với con người. Hy vọng với những thông tin trên đây có thể giúp cho những bạn lập trình viên có thêm kiến thức về kỹ năng này.
Dương Cảm – Tổng hợp, Chỉnh sửa
(Nguồn tham khảo: tuduy.edu.vn, bachkhoa-aptech.edu.vn, itnavi.com.vn)